İhbar Tazminatı Hesaplama

İşçi ve işverenler arasında anlaşmazlık konusu olan tutarlardan birisi de ihbar tazminatıdır. İş sözleşmesi işçi veya işveren tarafından sonlandırılırken çalışanın işyerindeki kıdemine göre, ya belli bir müddet önceden bildirimde bulunması ya da bu süreye ait ücretin diğer tarafa peşin olarak ödenmesi gerekmektedir. Uygulamada önceden bildirimde bulunulması gereken müddete ihbar süresi denir. Süre kuralının ihlal edilmesi durumunda peşin ödenmesi gereken tutara da ihbar tazminatı denilmektedir.

İhbar tazminatı sadece işveren tarafından çalışana ödenen bir yükümlülük değildir. Aynı zamanda çalışanların da bazı durumlarda işverene ödemeleri gerekebilir. Buradaki amaç, çalışanın ya da işverenin işi bırakma ya da işten çıkarma niyetlerini makul bir sürede karşı tarafa bildirmelerini sağlamaktır.

Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir. İş sözleşmeleri bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak; 6 aydan daha kısa bir süre çalışanlar için iki hafta (14 gün), 6 aydan 18 aya kadar çalışmış olanlar için dört hafta (28 gün), 18 ayla 3 yıl arasında hizmet etmiş olanlar için altı hafta (42 gün), işi 3 yıldan fazla sürmüş olanlar içinse sekiz hafta (56 gün) sonra feshedilmiş sayılır.

Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir. Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.

İşverenin bildirim şartına uymaması veya bildirim süresine ait ücreti peşin ödeyerek sözleşmeyi feshetmesi, 4857 sayılı İş Kanununun 18, 19, 20 ve 21 inci maddesi hükümlerinin uygulanmasına engel olmaz. 18 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca 4857 sayılı İş Kanununun 18, 19, 20 ve 21 inci maddelerinin uygulanma alanı dışında kalan işçilerin iş sözleşmesinin, fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işçiye bildirim süresinin üç katı tutarında tazminat ödenir. Fesih için bildirim şartına da uyulmaması ayrıca dördüncü fıkra uyarınca tazminat ödenmesini gerektirir. Bu maddeye göre ödenecek tazminatlar ile bildirim müddetlerine ait peşin ödenecek ücretin hesabında 32 nci maddenin birinci fıkrasında yazılan ücrete ek olarak işçiye sağlanmış para veya para ile ölçülmesi mümkün sözleşme ve kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur.

İşyerinin iş kanununa tabi ve iş sözleşmeleri belirsiz süreli olmalıdır. Tam veya kısmi zamanlı olması durumu değiştirmez. Belirli süreli iş sözleşmelerinde sözleşmenin bitim tarihi taraflarca bilindiğinden, tarafların ihbar tazminatı talebi hukuken mümkün değildir. Kendi isteği ile işten ayrılanlara ek olarak işveren tarafından deneme süresi içinde veya 4857/25 ile belirlenen esaslar çerçevesinde sözleşmesi feshedilen çalışanlara herhangi bir ihbar tazminatı ödenmesi gerekmemektedir.

Yukarıda anlatıldığı biçimde ihbar süresi tespit edildikten sonra bu zaman aralığına karşılık gelen aylık brüt gelir, giydirilmiş aylık brüt ücret üzerinden hesaplanır.

Hesaplanan tutar üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi (%0,759) kesintisi yapılır.